Kim był Reymont?


Reymont Władysław Stanisław, właściwie Stanisław Władysław Rejment (1867-1925), polski prozaik. Laureat Nagrody Nobla w 1924 r. Syn wiejskiego organisty, od 1880 w Warszawie, gdzie był m.in. uczniem krawieckim, w 1884 r. wyzwolonym na czeladnika. Najprawdopodobniej ukończył jedynie 3 klasy Warszawskiej Szkoły Niedzielno-Rzemieślniczej.

Do 1887 występował w wędrownych trupach aktorskich. Od 1888 r. był robotnikiem kolejowym, w 1891 r. zaangażował się do Towarzystwa Dramatycznego w Piotrkowie, występował także w teatrze amatorskim w Skierniewicach. Od 1893 r. osiadł w Warszawie, zajmując się pracą dziennikarską i twórczością literacką.

W latach 1895-1897 wiele podróżował (m.in. zwiedził Berlin, Brukselę, Paryż, Londyn). W 1890 r. przeżył katastrofę kolejową pod Warszawą, za co otrzymał wysokie odszkodowanie, które pomogło mu w materialnej stabilizacji.

W okresie I wojny światowej był członkiem patriotycznych komitetów społeczno-obywatelskich. W latach 1919-1920 gościł dwukrotnie w środowiskach polonijnych w USA. Interesował się nowościami techniczno-cywilizacyjnymi, m.in. był współtwórcą jednej z pierwszych w Polsce spółdzielni kinematograficznej.

Od 1882 r. pisywał wiersze, poświęcone głównie doli ucznia krawieckiego. Debiutował w 1892 r. jako dziennikarz w warszawskim Głosie i jako nowelista - w krakowskiej Myśli opowiadaniem Wigilia Bożego Narodzenia. Do 1894 r. napisał serię cieszących się uznaniem opowiadań, m.in. Zawierucha, Na bruku, zarówno z życia wsi, jak i miasta, ujmując się za ludźmi gnębionymi przez niesprawiedliwość społeczną.

Nakreślił interesująco życie świata aktorskiego w cyklu utworów, m.in. w powieści Komediantka (1895 r. - wydanie w Kurierze Codziennym, 1896 r. - wydanie książkowe), także częściowo w Fermentach (1896 r. - wydanie w Bibliotece Warszawskiej, 1897 r. - wydanie książkowe).

W latach 1895-1899 Reymont pisał swoją wielką dwutomową powieść Ziemia obiecana (wydana w 1899 r., adaptacje filmowe: A. Hertza i Z. Gniazdowskiego z 1927 r. oraz A. Wajdy z 1975 r.), tworząc wizję okrutnego kapitalistycznego miasta-molocha, którego pierwowzorem była Łódź.

Wiele opowiadań poświęcił wydarzeniom rewolucyjnym, np. Ave Patria (1907 r.), przestrzegając przed ich skutkami, choć opowiadał się za walką o niepodległość. W trylogii historycznej Rok 1794 (1913-1918) ukazał ostatni okres istnienia Polski przedrozbiorowej.

Za arcydzieło Reymonta uważana jest epicka powieść Chłopi (1904-1909 - wydanie książkowe tom 1-4), za którą otrzymał Nagrodę Nobla. Mniejsze znaczenie mają w jego twórczości utwory pisane pod koniec życia, np. Bunt (1924 r.). Uznanie badaczy współczesnych budzi natomiast szkic powieściowy Marzyciel ()1908 r.), napisany pod wpływem twórczości F.M. Dostojewskiego.

Wydanie zbiorowe zupełne (1921-1925 - tom 1-20), Pisma. Wydanie zbiorowe zupełne (1930-1934 - tom 1-48), Pisma (1948-1952 - tom 1-20), Dzieła wybrane (1955-1956 - tom 1-11), Pisma (1968-1980 - tom 1-11), Listy do rodziny (1975 r.).